Home » de rechter in de Nederlandse rechtspraak

Voor een rechter is iedereen gelijk

De rol van de rechter

Een rechter heeft een heel speciale en belangrijke rol. Soms ontstaan er conflicten die opgelost moeten worden. Het kan dan gaan om conflicten tussen burgers onderling maar ook om conflicten tussen burgers en instanties en overheid.
In een samenleving die zo complex als de onze is, zijn regels nodig en daarom is er een rechter die aan de hand van de geldende regels bepaalt wat wel en niet mag. 
Het mooie aan dit gegeven is dat voor de rechter iedereen gelijk is. In een samenleving waar rechtvaardigheid hoog in het vaandel staat, mag iedereen er op rekenen dat de rechtspraak objectief en eerlijk is. Dat betekent niet dat men het eens hoeft te zijn met een vonnis en in zo’n geval kan men in hoger beroep gaan opdat een hogere rechter nog eens naar de zaak kijkt. 

Rechtspraak in Nederland

De rechtspraak in Nederland is voortdurend in ontwikkeling. Dat de rechtspraak meegaat met haar tijd en onderhevig is aan regelmatige modernisering blijkt wel uit het feit dat iedereen over een paar jaar online een rechtszaak kan starten. Advocaten hebben nu al meer en meer te maken met verplicht digitaal procederen. 

Onafhankelijkheid van de rechter

Een rechter heeft een heel speciale en belangrijke rol. Hij heeft in maatschappelijke zin een grote verantwoordelijkheid en is de verpersoonlijking van maatschappelijk vertrouwen en rechtvaardigheid. Daarom worden er nogal wat eisen aan hem gesteld en kan niet iedereen zomaar rechter worden. Omdat een rechter onafhankelijk is, kan niemand anders hem aangeven wat het vonnis moet zijn en kan niemand hem ter verantwoording roepen. Er is slechts één instantie die in het uiterste geval een rechter zou kunnen ontslaan en dat is de Hoge  Raad.
Dat een rechter objectief moet zijn betekent dat hij zich richt op en uitgaat van de naakte feiten. Voor de rechter zijn beide partijen  gelijk en even belangrijk. Zijn eigen kennis en kundigheid combineert een rechter met de kennis en informatie  van anderen om tot een uiteindelijk onafhankelijk vonnis te komen. 

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Tegelijkertijd moet een rechter voortdurend voeling houden met alles dat zich in de samenleving afspeelt opdat hij zich gewaar is van het maatschappelijk effect dat de behandeling van de zaken heeft. Een rechter moet op standvastige wijze kunnen omgaan met eventueel op hem uitgeoefende druk. Sommige zaken worden bijvoorbeeld door de media bekend gemaakt en breed uitgemeten. Het symbool van Vrouwe Justitia  staat o.a. voor het wikken en wegen dat een rechter moet doen om tot een uiteindelijke beslissing te komen. Die beslissing mondt uit in het vonnis en wordt door hem onderbouwd.